Νέα
Η πρόκληση της θαλάσσιας ρύπανσης και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε
Η θαλάσσια ρύπανση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας σήμερα. Η αυξανόμενη ανθρώπινη δραστηριότητα, η παραγωγή μεγάλου όγκου αποβλήτων και η απόρριψή τους έχουν επηρεάσει αρνητικά τις θάλασσες και τα οικοσυστήματά της. Κάθε χρόνο, δισεκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών και άλλων ρύπων εισέρχονται σε θάλασσες και ωκεανούς.
Οι δύο βασικοί τύποι θαλάσσιας ρύπανσης
Από που προέρχεται, όμως, η ρύπανση των θαλασσών και που καταλήγει; Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν τεκμηριώσει ότι οι βασικοί τύποι ρύπανσης είναι δύο: Τα χημικά απόβλητα και τα σκουπίδια, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από χερσαίες πηγές ή διοχετεύονται απευθείας στον ωκεανό από ανθρώπινες δραστηριότητες. Κάποια από αυτά βυθίζονται στον πυθμένα των θαλασσών, κάποια καταναλώνονται από θαλάσσια ζώα που τα μπερδεύουν με την τροφή τους, ενώ κάποια συσσωρεύονται σε παράκτιες περιοχές ή κόλπους.
Η απειλή των πλαστικών μιας χρήσης
Η πιο γνωστή απειλή για τη ρύπανση των θαλασσών είναι τα σκουπίδια και τα πλαστικά αντικείμενα, τα οποία είναι επικίνδυνα τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα ζώα. Ο παράγοντας που επηρεάζει άμεσα τη θαλάσσια ζωή είναι τα πλαστικά αντικείμενα μιας χρήσης, όπως οι πλαστικές σακούλες, που χρησιμοποιούνται μία φορά και στη συνέχεια πετιούνται στα σκουπίδια ή και απευθείας στη θάλασσα. Τα αντικείμενα αυτά καταναλώνονται ακούσια από πολλά θαλάσσια θηλαστικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι πλαστικές σακούλες που καταναλώνονται συχνά από θαλάσσιες χελώνες, γιατί μοιάζουν με τις μέδουσες από τις οποίες τρέφονται, ενώ τα θαλασσοπούλια τρώνε πλαστικό επειδή απελευθερώνει μια χημική ουσία που το κάνει να μυρίζει σαν τη φυσική τους τροφή.
Η απειλή των μικροπλαστικών
Οι επιπτώσεις, όμως, δεν σταματούν εκεί. Λόγω της ηλιακής ακτινοβολίας, του ανέμου και του κυματισμού, τα πλαστικά που μένουν μέσα στις θάλασσες διασπώνται σε βάθος χρόνου σε μικροπλαστικά και νανοπλαστικά σωματίδια. Αυτά περιέχουν διάφορες χημικές ουσίες, οι οποίες εισχωρούν στους ιστούς των θαλάσσιων οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που ανήκουν στην τροφική αλυσίδα του ανθρώπου. Σε ορισμένες περιοχές στη Μεσόγειο, οι συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στην επιφάνεια της θάλασσας ξεπερνούν τα 64 εκατομμύρια μικροσωματίδια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο εισέρχονται στις θάλασσες 10 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων, τα οποία θα αποσυντεθούν σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια.
Η απειλή των χημικών αποβλήτων
Η χημική ρύπανση των υδάτων αναφέρεται σε βλαβερές χημικές ουσίες που προέρχονται από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες. Η παγκόσμια εξάπλωση της βιομηχανοποιημένης γεωργίας και η αυξανόμενη χρήση γεωργικών φαρμάκων και λιπασμάτων, καθώς και η παραγωγή βιομηχανικών αποβλήτων και τα ανεπαρκώς επεξεργασμένα αστικά λύματα, απειλούν τα υδάτινα και θαλάσσια οικοσυστήματα, έχοντας σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και τη βιοποικιλότητα.
Συχνά, πολλοί χημικοί ρύποι δεν μπορούν να διασπαστούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα ή είναι δύσκολο να αφαιρεθούν πλήρως, οπότε παραμένουν στο περιβάλλον απειλώντας το για αιώνες. Οι πιο επικίνδυνες είναι οι ανθεκτικές, βιοσυσσωρεύσιμες και τοξικές ουσίες, οι οποίες δεν διασπώνται εύκολα και συγκεντρώνονται σε θαλάσσιους οργανισμούς και κατ’ επέκταση στην τροφική αλυσίδα. Έχει παρατηρηθεί σε θαλάσσια ζώα όπως οι φώκιες και τα μεγάλα ψάρια να έχουν εκατομμύρια υψηλότερα επίπεδα μόλυνσης στο σώμα τους απ’ ότι στο περιβάλλον τους. Τέλος, οι ρύποι με βάση το πετρέλαιο μειώνουν τη φωτοσύνθεση σε θαλάσσιους μικροοργανισμούς που παράγουν οξυγόνο, ενώ οι ρύποι από τα γεωργικά φάρμακα δημιουργούν φαινόμενα ευτροφισμού.
Πρακτικές για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης
Η ρύπανση των θαλασσών είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που προέρχεται από πολλές διαφορετικές πηγές και μας αφορά όλους. Τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, μπορούμε να πάρουμε μέτρα για τη μείωση των απορριμμάτων και την καταπολέμηση του προβλήματος. Οι πρακτικές αυτές εστιάζουν:
Στη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων και της χρήσης πλαστικού.
Στην ανακύκλωση των αντικειμένων που έχουν φτάσει στο τέλος της ζωής τους.
Στην επαναχρησιμοποίηση των αντικειμένων που δεν έχουν φτάσει ακόμα στο τέλος της ζωής τους.
Στον εθελοντισμό και τη συμμετοχή σε καθαρισμούς ακτών.
Στη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων.
Στην υπεύθυνη χρήση χημικών ουσιών.
Η ρύπανση των θαλασσών είναι μια παγκόσμια πρόκληση και κάθε μικρή πράξη μπορεί να έχει θετική επίδραση. Οι θάλασσες είναι κομμάτι της ζωής μας και με κοινή προσπάθεια, μπορούμε να τις προστατεύσουμε, διασφαλίζοντας ένα καθαρό και βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές.
